Voor de pilot zijn één pilotlocatie (’t Wed) en één controlelocatie (Mariastraat) in de Utrechtse binnenstad aangewezen. We zijn gestart met een grondige gebiedsanalyse: hoe ligt het gebied erbij, waar liggen de peuken, welke voorzieningen zijn er al voor peuken, hoe wordt het gebied gereinigd? Minstens zo belangrijk was de observatie van het gedrag: hoe gedragen rokers zich op de locatie? Wat doen ze in het gebied? Wat doen ze met hun peuk?
Op basis van deze informatie hebben we met de betrokken partijen de opzet van de pilot bepaald. De pilot richtte zich op het effect van twee typen interventies op het weggooigedrag van rokers:
- een nette omgeving;
- de aanwezigheid van voorzieningen voor peuken: aspunt-asbakken (peukenzuil), (gevel)asbakken.
Om het effect van deze twee typen interventies te meten hebben we drie metingen uitgevoerd (een 0-meting, 1-meting en 2-meting). Bij elke meting zijn peukentellingen uitgevoerd op straat en op de terrassen, is gedrag geobserveerd en zijn enquêtes afgenomen bij ‘overtreders’ (mensen die hun peuk op straat of in een put achterlieten).
Tijdens de gebiedsanalyse bleek dat met name de mensen die door het gebied liepen, wachtten of een andere activiteit verrichtten (bijvoorbeeld rookpauze tijdens het werk) hun peuk vaak op straat of in een put lieten vallen ‘omdat er geen voorzieningen waren’. De pilot wees uit dat goed geplaatste, herkenbare voorzieningen tot een belangrijke verbetering van hun gedrag leidden. De rol van de ondernemers in het gebied was hierbij van groot belang. Hun bereidwilligheid om asbakken of andere voorzieningen neer te zetten, te legen en ’s avonds weer binnen te halen droeg direct bij aan beter weggooigedrag onder rokers. En zij bleken ook bereid om het peukenprobleem bij hun eigen personeel aan te kaarten.
Stichting Nederland Schoon heeft de resultaten van deze pilot gebundeld met de resultaten van haar andere pilots en biedt deze kennis aan gemeenten aan voor een gerichte peukenaanpak.